Interview With Ibrahim Maalouf Before Ankara Concert - 2014

We talked with Ibrahim Maalouf just before his Ankara concert on October 24th.

F.E: First of all, welcome to Ankara, it is good to see you once again after the concert you gave here more than a year ago. You have released a new album meanwhile in 2013. What is new and different for you in Illusions compared to the previous ones?

I.M: So many things... First of all, Illusions is the only album I recorded with my band. It is the first time I do this. The four albums that we are in before, I did not record with my band. I used to record in studio some other things and then I was touring with my band - something completely different - you know...

F.E: A complete album from beginning to end with the same band with one shot or two shots in the studio...

I.M: Yeah, two shots maximum. And it was really new for me because it was really the first time I do such an album. I knew the band because we've been playing together for many years but that was the first time we recorded something, which is completely different. There was also something very new. It's that I added to the band three trumpet players. Three of them... I taught them how to play the quarter tones and the maqamat. They are not Arabic, they don't come from the East World, they come from the West World so it was really a challenge to teach them those things. Those are basically the two really important differences.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: In my opinion, European Jazz listeners are getting more and more interested in jazz influenced by eastern or -let me say oriental- cultures and nowadays you are one of the prominent names in this genre with Dhafer Youssef and Tigran Hamasyan I think. As far as I can remember, in North Sea Jazz Festival 2013, the doors of Hudson were closed during your concert since there were no space left in the hall. That's why I could not see your performance. Why do you think listeners are attracted so much by the sound of the East in jazz? 

I.M: I think that Western musician has always been interested in egzotic colors. Salsa at some point had a period. Everybody was on salsa. Everybody was on African music at some period also and mixing with jazz.  

F.E:...and this is your time?

I.M: I think now especially with the problem that is happening between the Western world and the orient there is a clash. I think that people are starting to understand that maybe music and art in general might be a solution to avoid this clash. The conflicts that are happening always as West against East. It's not anymore South against North.

F.E: Maybe we have no hope rather than music.

I.M: Arts, freedom, freedom through arts in general. So since jazz is an alive music -it is not a classical music like somebody would like it to be- it is still changing...

F.E: Progressing in time. It's being affected.

I.M: Exactly. It's taking the influences of hip hop, of electronics, of everything...

F.E: Creating itself like an organism.

I.M: Exactly! It is still alive. It is not like some old music that are like in boxes and in the libraries. You know there are some music you open like an old book like baroque music. It is like a very old book that you take its dust off you know, you open and listen to the music. Jazz is not like this. There is pre-history, there is history, there is pre-present and future. Now we are building the present. I am very happy and proud of being here now and being participating to this. We are so many there. The guys you just said but there are many many others that we don't know - people that we don't hear about, that are great musicians. Everyday I discover great guys in music that are mixing all those things. 

F.E: Unknown heroes of jazz...

I.M: In Turkey there are so many guys, so many guys... It is really impressive.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Fortunately I could listen to you with E.S.T. Symphony project in the same festival with the piece Behind The Yashmak. We, as Esbjörn Svensson Trio fans, were really impressed by what you did in the solo. 

I.M: They gave me some space - not so much but they gave me some space and I used it.

F.E: Was it just on-the-fly?

I.M: Oh yeah.

F.E: How did you feel about playing with Magnus and Dan in an E.S.T. composition?

I.M: It was an honour to be associated to this great team and all the big band that was made for them with the great guitar player... What was his name? Yaron Herman on the piano... There was this guitar...

F.E: Kurt Rosenwinkel.

I.M: Oh, Kurt Rosenwinkel. Oh my God. He is a genius.

F.E: His own concert was also fantastic.

I.M: He is a genius guy. I was really proud to be a part of this huge project. 

F.E: It was an amazing performance. Behind The Yashmak solo is getting viral among E.S.T. fans. Do you listen to jazz made in Northern countries in general?

I.M: I have listened. Not anymore so much, because I don't have so much time. I work so much on music. It is not easy to get this point but when you compose a lot (this is difficult)... I compose a lot for cinema, for singers, I compose a lot for me, for my albums, for other projects and I work so much.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Yeah, there is the last soundtrack album. How was it like working for the last soundtrack album for Yves Saint Laurant?

I.M: It was great because the movie was very beautiful - really the image was really really great. I had to find the music that is very delicate and fragile because Yves Saint Laurant is very fragile and very delicate - you know. I had to find something like this and also something that had to be powerful because he was a big name and very powerful. The interesting point - I mean my point - was to find a combination of these things and be myself but also not completely myself because it was for the movie. It's not only about me.

F.E: There were trade-offs maybe?

I.M: Yeah

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Although your sound is always carrying an oriental flavour, considering some names you have given to your pieces in the album, I felt like your music is very well related also with your current experiences and what you have been living at the moment. We see some modern connotations. Can we say that you are merging the inspiration coming from your hometown with what you have been currently facing?

I.M: I think that my music is the reflection of what I am and what I am is... I am Lebanese and I come from Arab culture but I have been raised in Western Europe. I remember and I know very much where I come from and it is very important for me where I come from. My culture is very important for me but as much important for me is who I am living with and the society I am trying to live in. So my music is the same - you know. As much close to my origins and my culture but also very much including the life of today. 

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Now I'd like to come to one of your masterpieces: Beirut. I hear a deep melancholy and sad memories behind this composition. It should be about the problematic and harsh conditions of the city. Can we say that an artist with difficult experiences, sad memories and a troubled life are closer to the light of creativity compared to the others?

I.M: I don't know but for sure in my case, the fact of growing up with a fear of death and destruction makes me love life so much. This is probably the center of everything I do, because I love to be alive so much and love the world so much even with all the problems existing and we know how many they are - all the troubles that are happening all around the world. I love being alive. 

F.E: You know the value of living now.

I.M: I think so -yes- and music for me is the expression of being happy of being alive. I really fear death. I am really scared of this. Everything I do is made to remind me that I am alive. 

F.E: Maybe you are running away from death.

I.M: Yes, running away from this and trying to go as far as possible and this is a some kind of light.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: We all know that your father is the inventor of quarter tones in the trumpet. In the documentary Souffle you say that the quarter tone trumpet is something that enables you to talk musically both in Arabic and French. 

I.M: Not Arabic and French but let's say Arabic culture and Western culture. 

F.E: I am understanding from these words that you can play Arab maqams with the quarter tone trumpet. If your father had not invented the quarter tone trumpet would you be still playing the trumpet? 

I.M: I wouldn't be a musician. He is the one who made me love music. I would probably enjoy listening to music.

F.E: Did he push you to play?

I.M: He did not push me to play but he was really a very strong teacher and he made it as if it was the most important thing in life.

F.E: It is a very strong lesson. 

I.M: Music made him escape his misery. He is still alive but he had a crazy life.

F.E: Maybe he was trying to take words from Nietzsche "Without music, life would be a mistake."

I.M: Maybe but for sure, music and especially trumpet made him escape misery and it completely changed his life. He was somebody else and thanks to trumpet and thanks to music he became somebody else. I am not talking about being famous, I am talking about what is in your mind and who your are inside.

F.E: You will be surprised but same applies to me. I am not playing music and I was just an electronics engineer when I started to listen to jazz almost 10 years ago. My life has changed totally from bottom to top. 

I.M: So you understand what it means. 

F.E: Yes. I started to travel for music, I started to meet people, I started to be a person full-of-life - a better person. 

I.M: You see...

F.E: Yes. I started to try to merge West and East like you.

I.M: But you live here -especially in Turkey- right in the middle geographically trying to make compromises. That's why I think and believe that Turkey is one of the most interesting countries. Actually my uncle Amin Maalouf wrote a lot about the culture here. I grew up reading his books. I have always felt that in this part of the world there is a compromise between tradition. Usually in Turkey, not everybody but in general in history -even until now- people have always tried to mix their culture wih modern world - the modern Western world. We have always been touring between those two things. People here had to really find a balance between those things. It is not very easy. You are right between Europe and Arab world. You are not Arab, you are not European, you are just something else right in the middle. You have to find your way. I am very interested in this.

F.E: That's our chance and your chance may be getting raised in such an intellectual family.

I.M: I don't know. Maybe. Maybe.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: How does it feel like working with Sting?

I.M: He is a very very nice and careful person. 

F.E: A nice Englishman?

I.M: In Italy because I worked with him two weeks in his Toscana house. It was very interesting because he is a very nice and humble person.

F.E: Maybe that's why he always say "in my humble opinion".

I.M: Really?

F.E: Yes you can see it on DVDs. Was the house the one that was on one of his DVDs?

I.M: Exactly. This specific house. Very huge.

F.E: Did you play in this performance?

I.M: No.

F.E: It should be right after 9/11. It is an impressive performance - he first express his sadness then starts to play.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: I am sure you have listened to Miles Davis a lot. You are an innovative trumpet player like Miles and inserting the trumpet into the different styles like what Miles did in 70's. How do you define and compare what Miles Davis was doing and what you are currently playing?

I.M: I can not compare because for me Miles is the man who changed completely the face of trumpet in jazz. He really made it - go towards a direction that nobody had before. But I don't consider myself as going so far yet - maybe one day. Of course I admire a lot Miles and everything he achieved but I am much more impressed by what my father did. Because Miles grew up in United States and lived all his life in United States - the country of jazz.

F.E: He was born with jazz.

I.M: He was born with jazz. He heard jazz when he was seven or eight years old. He started to play trumpet when he was nine. His parents were rich. His father was a dentist. His mother played organ in the church. 

F.E: Unlike John Coltrane.

I.M: Yeah, exactly and they were wealthy. He studied classical music and then he started jazz because he think it is cool.

F.E: He had options.

I.M: He had all the options. He played with Bird... You know his life. There is something very logical in his life. He followed this, he went very far and it's great. But when I think of my father's life, I am much more impressed because he grew up in a farmer family in Lebanon in 40's.

F.E: No music, no archives...

I.M: No music except maybe the Arabic traditional music and he discovered trumpet for the first time when he was 23. He had no money and no future. He just took a boat and escaped whether his parents were telling him not to do it. They were telling him "don't go, you're gonna lose yourself, you're gonna be crazy, you don't speak French, you haven't gone to school, you don't know how to write and read Arabic, you don't have money, you just discovered the trumpet and you wanna go to Paris conservatory. Who do you think you are?" And he left and from there he studied classical music and he became one of the top trumpet players of classical music in France.

F.E: He should have felt like Man on The Moon.

I.M: Yeah. He is really that kind of man. I so much admired his life. He made something that very few people in the world did. You know when you don't have the choice... He invented this trumpet.

F.E: He built his own way. There was no way and he built his own way.

I.M: He made it. There was no way to go through and he opened all the doors. I so much admire him. For me he is the example. I work so much today and I know that if I work so much, if I can't sleep during the nights and I am always thinking of "I have to work, I have to work, I have to work..." because my father did all these and I can't fail.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Well what do you think in general when you compare the jazz music made in its hometown United States and jazz made generally in Europe nowadays?

I.M: It is not easy to compare, because maybe I am not the biggest specialist but my feelings in this is that maybe in USA they go much more into the contemporary jazz. They are looking for how to go further in one specific direction -most of them- and if you don't do this you do usually maybe pop or this kind of thing like Jammie Cullum and who really like also to jump from soul, from gospel... 

F.E: They are concentrated on how to play instead of what to play. Can we say that?

I.M: Yeah, exactly. Exactly. Maybe Europan musicians and maybe the rest of the world in jazz is more interested in mixing American culture to something else.

F.E: They are trying to find melodies in the compositions.

I.M: They are trying to find a melody that is different. Trying to find harmony that integrates other things... Trying to find a Jazz with different rhythms... You know this kind of mixing, which is very interesting for jazz also. You know it spreads all over the world. It's like a telephone you know. It may be made in silicon valley but you have all the languages - you can have it in Chinese, in French...  It works also. That's why I love jazz. It travelled all around the world. Each country integrated jazz and made its own way.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: What about Turkish jazz musicians? Do you know any? Did you work with any of them before?

I.M: Not so much. But I really appreciate Turkish musicians because they mix so well the maqamat and the tarab and everything related with tarab and all kinds of music: with pop, with jazz, with hardrock...

F.E: Any names?

I.M: When I was young I used to listen a lot to Laço Tayfa for example.

F.E: Hüsnü Şenlendirici.

I.M: Yeah, Hüsnü for me... I know he is like a star, he really created something. I really believe he is one of the best guys. I really love also the new generation of guys like New York Gypsy All Star who are based in New York. They are great. 

--------------------------------------------------------------------------------------------------

With all your experiences, how do you see the future of jazz and music? Considering also album sales and other things... 

I.M: Who knows. We don't know. For sure the concerts will exist because if there is no concert, there will be no music. 

F.E: But you are not sure about the album sales and records?

I.M: I think we can't avoid albums and if there is no album nobody tours.

F.E: Yes I agree. I am still buying albums don't worry.

I.M: Me too. I think we should reconsider people's education about this. People don't understand why it is important to buy the album. They think "Hey, the album here is -I don't know how much- but I can get it for free. Why would I buy it? I would be stupid to buy it." Yeah you would be stupid -maybe- in this world but there is another world. Somebody paid to make this album and if you like it and you don't pay to get it, this person will not get enough money to do another one.

F.E: That's a general thing in fact - not only about music. 

I.M: It's right for everything, yeah.

F.E: Imagine that every father tells the same thing that your father told to you "music is the most important thing in the world." 

I.M: Yeah, people don't necessarily understand this. I can understand this. If you love arts if you are educated in arts, if you like to go movies, to go to operas, to go jazz...

F.E: If you have a taste in your mind about art...

I.M: Yeah, if you love arts - whatever could be the kind of art - you can not be unaffected. There is a simple question I usually ask to some people. Would you imagine a world without arts? They say no.

F.E: Engineers can do.

I.M: Yeah but love is a kind of art, living together is an art, eating is an art. The couch we sitting on... Somebody designed this. Somebody designed this (showing the sofa next to us). So if there is no art, there are no walls, there are no couches, there are no carpets.

F.E: But people are missing all of these while living in busy life. 

I.M: They think that it is obvious. They take it for granted.

F.E: They think they are trivial, straight forward.

I.M: Yeah, they take it for granted. No. There is somebody who desgined this. He had paid for this. It's his job

F.E: They have been educated for this.

I.M: Yeah, they have been educated for this. Can you live without music? I doubt. I doubt anybody could live without music.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: What is the next step in your career and what are future plans?

I.M: I have lots of projects. Many many many things... I really hope that I don't know them all. I really hope that something that I don't expect are gonna happen. Because all my plans are so already here. I am preparing for example two albums as tribute to Umm Kulthum. It is already ready - we're gonna release this in a year.

F.E: Really? With the same band in Illusion?

I.M: No. One of the bands will be the same with the previous album Wind - acoustic jazz quintet- and we're gonna play one of the most famous Umm Kulthum hits. The other one is also a tribute to Umm Kulthum but in a different way. It's my compositions. It will be a quartet. Two members of the band I am playing with now will be two of the three guys who play with me. And the third one is the piano player Éric Legnini.

F.E: Thanks a lot. That was an amazing interview. Thanks for your time.

I.M: Thanks man. It's my pleasure.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

İbrahim Maalouf Röportajı - Ankara 2014

24 Ekim'de Ankara'da verdiği konserin hemen öncesinde İbrahim Maalouf ile konuştuk.

F.E: Öncelikle Ankara'ya hoşgeldin. Son konserden bu yana bir yıldan fazla oldu, seni tekrar görmek güzel. Bu süre zarfında -2013'te- yeni bir albüm yayımladın. Öncekilere kıyasla Illusions'ta yeni ve farklı olan nedir acaba?

I.M: Bir çok şey... Öncelikle, Illusions kendi grubumla kaydettiğim ilk albüm oldu. Bunu ilk kez yapıyorum. Bundan önceki dört albümde grubumla kayıt yapmadım. Daha öncesinde stüdyoda bir şeyler kaydediyor ve grupla turneye çıkıyordum - bu çok farklı bir şey biliyorsun...

F.E: Aynı ekiple baştan sona tam bir albüm... Stüdyoda bir veya iki kerede kaydedilen bir albüm belki de...

I.M: Evet en fazla iki kerede. Benim için çok yeni çünkü gerçekten de böyle bir albümü ilk kez yapıyorum. Ekibi çok iyi tanıyorum çünkü uzun süredir beraber çalıyoruz ama beraber ilk kez bir şey kaydediyoruz - çok farklı bir şey. Ekibe yeni olarak farklı bir şey de ekledim: Üç trompetçi... Onlara makamları ve quarter tonları nasıl çalacaklarını öğrettim. Arap veya doğu dünyasından değiller. Batı dünyasından geliyorlar ve onlara bunu öğretmek gerçekten oldukça zor bir işti. Bu ikisi önemli temel iki değişiklikti.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Bana göre, Avrupa Cazı dinleyicileri doğu ve oryantal kültüründen etkilenen caza giderek daha fazla ilgi göstermekteler. Bence Tigran Hamasyan ve Dhafer Youssef ile birlikte bu türün en önemli temsilcilerindensin. Hatırladığım kadarıyla 2013'teki North Sea Caz Festivali'nde Hudson'ın kapıları konserin sırasında içeride hiç yer kalmadığı için kapatılmıştı ve ben bu yüzden performansını dinleyememiştim. Sence dinleyiciler cazda doğunun sesini duymaktan neden bu kadar çok etkileniyorlar?

I.M: Bence batılı müzisyenler egzotik renklere her zaman ilgi duymuşlardır. Mesela bir aralar Salsa'nın önemli bir dönemi olmuştu. Herkes Salsa ile ilgileniyordu. Başka bir periyotta herkes Afrika müziğine ilgi duydu ve caz ile onu miks etti.

F.E: ...ve bu sizin zamanınınız öyle mi?

I.M: Bence özellikle batı ve doğunun arasında gerçekleşen problemlerle birlikte gerçek bir çatışma söz konusu. Bana göre insanlar müzik ve genel manada sanatın bu çatışmayı sonlandırmak için bir çözüm olabileceğini anlamaya başladılar. Anlaşmazlıklar artık hep batı ile doğu arasında. Eskisi gibi güney ile kuzey arasında değil. 

F.E: Belki de müzikten başka bir umudumuz yok.

I.M: Sanat, özgürlük, genel olarak sanat aracılığıyla gelen özgürlük... Yani caz canlı bir müzik olduğu için - bazı insanların olmasını istediği gibi bir klasik müzik türü değil - devamlı değişiyor...

F.E: Zaman içerisinde ilerliyor ve etkileniyor.

I.M: Kesinlikle. Hip Hop'tan, elektronik müzikten ve neredeyse herşeyden...

F.E: Bir organizma gibi kendi kendisini oluşturuyor. 

I.M: Kesinlikle! Hala canlı. Kütüphanede ve kutularda duran eski müzik türleri gibi değil... Biliyorsun eski bir kitabı açar gibi dinlediğin müzikler vardır. Barok müzik gibi mesela... Eski bir kitap gibi açar, tozunu alır ve dinlersin... Caz böyle değil. Eski öncesi, eski, güncel öncesi ve gelecek gibi dönemler var cazda. Biz şimdi bugünü oluşturuyoruz. Şimdi burada olmaktan ve bunun bir parçası olmaktan çok mutlu ve gururluyum. Çok fazla insan var aslında. Söylediğin kişiler ve aslında daha da fazlası var. Hakkında çok bir şey bilmediğimiz bir sürü isim - müthiş müzisyenler... Hergün bütün bunları miks eden müthiş adamlarla tanışıyorum.

F.E: Cazın bilinmeyen kahramanları...

I.M: Türkiye'de de bir sürü müzisyen var. Gerçekten etkileyici.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Neyse ki North Sea'de seni E.S.T. Symphony projesi ile dinleyebildim - Behind The Yashmak parçasında... Solon biz Esbjörn Svensson Trio fanlarını oldukça etkiledi. 

I.M: Bana verdikleri alanı kullandım - çok fazla değildi ama o alanı kullandım.

F.E: Tamamen anlık ve doğaçlama mıydı?

I.M: Ah evet.

F.E: Bir E.S.T. bestesinde Magnus ve Dan ile birlikte çalmak nasıl bir duyguydu?

I.M: Böyle muhteşem bir ekiple ve onlar için hazırlanmış big band ile ilintili olmak benim için bir onur - özellikle şu muhteşem gitarist... Neydi adı? Yaron Herman piyanodaydı ve gitarist... 

F.E: Kurt Rosenwinkel.

I.M: Ah, evet, Kurt Rosenwinkel. Aman Tanrım, o bir dahi.

F.E: Kendi konseri de muhteşemdi.

I.M: Gerçekten bir dahi. Bu büyük projenin bir parçası olmaktan gurur duydum.

F.E: Müthiş bir performanstı. Behind The Yashmak solosu E.S.T. fanları arasında neredeyse viral oldu. Genel olarak kuzey ülkelerinde yapılan cazı dinler misin?

I.M: Dinledim; ama artık o kadar dinleyemiyorum. Çünkü o kadar vaktim yok. Müzik üzerine çok fazla çalışıyorum. Bunu anlamak her zaman çok kolay olmuyor ama çok beste yaptığında (bu zor)... Sinema için, şarkıcılar için, kendim için, albümlerim için, başka projeler için... Çok çalışıyorum.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Evet, son çalışma da bir film müziği. Yves Saint Laurant'in soundtrack albümü için çalışmak neler hissettirdi sana? 

I.M: Müthişti, çünkü filmin görüntüleri gerçekten müthişti. Çok nazik ve kırılgan bir müzik bulmam gerekliydi; çünkü Yves Saint Laurant çok nazik ve çok kırılgan - biliyorsun. Bunu ve aynı zamanda çok da güçlü bir şeyi bulmak zorundaydım. Benim için ilginç olan -yani demek istediğim- bu şeylerin bir kombinasyonunu bulmak ve kendim olabilmekti. Tam olarak da kendim olabilmek değil çünkü asıl konu filmdi. Sadece benimle ilgili değildi yani.

F.E: Belki de bazı ödünleşmeler söz konusuydu?

I.M: Evet.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Müziğin oryantal havalar içerse de, albümdeki parçalarına verdiğin isimlere bakınca şimdiki deneyimlerinden ve yaşadıklarından etkilendiğini görüyorum. Modern yaşamla ilgili çağrışımlar var. Memleketinden gelen ilham ile şu an yaşadıklarını bir araya getiriyorsun diyebilir miyiz?

I.M: Bence müziğim ben neysem o ve ben Lübnanlıyım. Arap kültüründen geliyorum ve batı kültüründe yetiştirildim. Nereden geldiğimi çok iyi hatırlıyor ve biliyorum. Nereden geldiğim benim için çok önemli. Şu an ne yaşadığım ve içinde yaşamaya çalıştığım toplum da kültürüm kadar önemli. Müziğim de böyle. Köklerime yakın olduğu kadar bugünü de içeriyor.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Şimdi başyapıtlarından birine gelmek istiyorum: Beirut. Bu bestenin arkasında derin bir melankoli ve acı hatıralar duyuyorum. Sanırım şehrin zor ve problematik koşulları ile ilgili. Sence zor deneyimler yaşayan, sıkıntılı bir hayat süren ve üzücü hatıraları olan bir sanatçı daha mı yaratıcı oluyor?

I.M: Bilmiyorum ama benim hikayemde, ölüm ve yok olma korkusu içerisinde yetişmek bana hayatı sevdirtti. Bu sanırım hayatımda yaptığım birçok şeyin merkezinde çünkü hayatta olmayı ve dünyayı bütün problemlerine rağmen -ne kadar çok olduğunu hepimiz biliyoruz, tüm dünyada olup biten onca şey- çok seviyorum. Canlı ve hayatta olmayı seviyorum.

F.E: Yaşamanın kıymetini biliyorsun yani. 

I.M: Evet öyle ve müzik hayatta olma mutluluğunun bir dışa vurumu. Ölümden gerçekten çok korkuyorum. Yaptığım herşey bana hayatta olduğumu hatırlatmak için. 

F.E: Belki de ölümden kaçıyorsun.

I.M: Evet, bundan kaçıyorum ve olabildiğince uzağında kalmak istiyorum. Bu bir çeşit ışık.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Hepimiz babanın quarter tone trompeti icat ettiğini biliyoruz. Souffle belgeselinde diyorsun ki "Quarter tone trompet hem Arapça hem de Fransızca konuşmamı sağlıyor".

I.M: Aslında tam öyle demeyelim: Hem Arap hem de batı dünyasında...

F.E: Bu sözlerinden quarter tonlarla Arap makamları çalabildiğini anlıyorum. Eğer baban bu enstrümanı icat etmeseydi hala trompet çalıyor olur muydun?

I.M: Müzisyen olmazdım. Bana müziği sevdiren odur. Tabii ki müzik dinlemekten hala hoşlanırdım.

F.E: Sana çalman konusunda baskı yapmış mıydı hiç?

I.M: Hayır ama çok güçlü bir öğretmendi. Müzik dünyadaki en önemli şeymiş gibi anlatırdı bana.

F.E: Bu çok güçlü bir ders.

I.M: Müzik onu sefaletinden kurtardı. Hala hayatta ama çok çılgın bir hayatı oldu.

F.E: Belki de Nietzsche'nin sözleriyle hareket etti: "Müziksiz bir hayat hata olurdu."

I.M: Belki; ama şundan eminim ki müzik ve özellikle trompet onu sefaletinden kurtardı ve hayatını tamamen değiştirdi. Başka biriydi ve trompet ve müzik sayesine bambaşka biri oldu. Ünlü olmaktan bahsetmiyorum. Tam olarak kafanda kim olduğundan ve içinde ne olduğundan bahsediyorum.

F.E: Belki şaşıracaksın ama aynı durum benim için de geçerli. Yaklaşık on yıl önce caz dinlemeye başladığımda basit bir elektronik mühendisiydim. Sonrasında baştan aşağı bir değişim yaşadım.

I.M: Yani ne demek istediğimi anlıyorsun.

F.E: Evet. Müzik için yolculuklara çıkmaya ve insanlarla buluşmaya başladım. Daha hayat dolu ve iyi bir insan oldum. 

I.M: Bak görüyorsun işte...

F.E: Evet ve ben de senin gibi belki de batıyı ve doğuyu bir araya getirmeye çalışıyorum.

I.M: Ama sen yine de Türkiye'de yaşıyorsun - coğrafik olarak ortadasınız ve taviz veriyorsunuz. Bu yüzden Türkiye'nin en ilginç ülkelerden biri olduğunu düşünüyorum. Aslında amcam Amin Maalouf buradaki kültür hakkında çokca yazdı. Onun kitaplarını okuyarak büyüdüm. Dünyanın bu kısmında gelenekle ilgili hep taviz verildiğini hissediyorum. Genellikle Türkiye'de, herkes değil ama tarih boyunca genellikle -hatta günümüzde de- insanlar kültürlerini modern dünya -batı dünyası- ile harmanlıyorlar. Her zaman bu iki şey arasında gidip geliyoruz. Buradaki insanlar gerçekten bu iki şey arasında bir denge bulmak zorundalar. Kolay değil; tam olarak Avrupa ve Arap dünyasının ortasındasınız. Arap değilsiniz, Avrupalı değilsiniz, bunun tam ortasında bambaşka bir şeysiniz. Kendi yolunuzu bulmalısınız. Bu çok ilgi çekici.

F.E: Evet bu bizim şansımız ve entellektüel bir ailede yetişmiş olman da senin şansın belki de.

I.M: Bilmiyorum. Belki. Belki...

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Sting ile çalışmak nasıl bir duygu?

I.M: Çok iyi ve dikkatli bir insan.

F.E: İyi bir İngiliz?

I.M: Evet ama İtalya'da çünkü iki hafta Toscana'daki evinde çalıştım. Çok ilginç bir deneyimdi çünkü çok iyi ve mütevazi bir insan.

F.E: Belki de bu yüzden devamlı "In my humble opinion" diyordur.

I.M: Gerçekten mi?

F.E: Evet. DVD'lerde görebilirsin bunu. Bu çalıştığınız ev DVD'lerinden birinde gördüğümüz ev mi?

I.M: Kesinlikle. Tam olarak o ev. Çok büyük olan.

F.E: O performansta çalmış mıydın?

I.M: Hayır.

F.E: 9/11 olaylarından sonra olmalı. Çok etkileyici bir performanstı - önce üzüntüsünü belirtir ve sonra çalar Sting.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Eminim ki Miles Davis'i çokça dinlemişsindir. Bence Miles gibi innovatif bir trompetçisin ve enstrümanı belki de Miles'ın 70'lerde yaptığı gibi farklı stillere adapte ediyorsun. Miles Davis'in yaptıkları ile senin şu an çaldıklarını tanımlayıp kıyaslayabilir misin?

I.M: Kıyaslayamam çünkü benim için Miles cazda trompetin görünüşünü tamamen değiştiren insan. Bunu gerçekten yaptı. Kimsenin daha önce gitmediği bir yoldan gitti. Ben kendimi henüz o kadar derine gider vaziyette görmüyorum - belki başka zaman. Tabii ki Miles Davis'e ve başardığı işlere yoğun bir hayranlık duyuyorum fakat babamın yaptıklarından daha çok etkileniyorum. Çünkü Miles Amerika'da büyüdü ve bütün hayatını Amerika'da - cazın anavatanında - geçirdi.

F.E: Cazla doğdu diyebiliriz.

I.M: Cazla doğdu. 7, 8 yaşlarındayken cazı duydu, 9'unda trompet çalmaya başladı ve ebeveynleri zengindi. Babası dişçiydi, annesi ise kilise orgu çalıyordu.

F.E: John Coltrane'de olanın aksine.

I.M: Evet, kesinlikle ve durumları oldukça iyiydi. Klasik müzik eğitimi aldı ve cazın daha havalı olduğunu düşündüğü için caza başladı.

F.E: Seçenekleri vardı.

I.M: Bütün seçenekler önündeydi. Bird ile çaldı. Hayatını biliyorsun. Hayatıyla ilgili çok da mantığa aykırı gelmeyen bir durum söz konusu. Takip etti, çok ileri gitti ve bu müthiş bir şey. Öte yandan babamın hayatını düşündüğümde çok daha fazla etkileniyorum çünkü Lübnan'da bir çiftçinin evinde 1940'larda büyüdü.

F.E: Müzik yok, arşiv yok...

I.M: Arap geneleksel müziği dışında hiç bir şey ve trompeti keşfettiğinde 23 yaşındaydı. Hiç parası yoktu, geleceği yoktu. Bir bota atladı ve ailesinin dediği şeyleri önemsemeyip kaçtı. "Gitme, kendini kaybedersin, delirirsin. Fransızca bilmiyorsun, Arapça yazıp okumasını bilmiyorsun, okula gitmedin, paran yok, trompeti yeni keşfettin ve Paris konservatuarına mı gitmek istiyorsun? Sen kendini ne zannediyorsun?" dediler. Gitti ve klasik müzik üzerine eğitim aldı. Fransa'nın en önemli klasik müzik trompet sanatçılarından biri oldu. 

F.E: Kendisini aydaki adam gibi hissetmiş olmalı.

I.M: Evet. Tam öyle bir adamdı. Onun yaşamına hayranım. Dünyada çok az insanın yaptığı bir şey yaptı. Biliyorsun, hiç seçeneğin yoksa... Bu trompeti icat etti.

F.E: Kendi yolunu oluşturdu. Hiç bir yol yoktu ve o kendi yolunu ortaya çıkardı.

I.M: Başardı. Gidecek hiç bir yeri yoktu ve o bütün kapıları açtı. Kesinlike ona çok hayranım. Onu örnek alıyorum. Bugün çok çalışıyorum ve çok çalışıyorsam, geceleri uyuyamıyorsam her zaman "çalışmalıyım, çalışmalıyım, çalışmalıyım..." diyorum çünkü biliyorum ki babam bütün bunların hepsini yaptı, başarısız olamam.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Peki anavatanı Amerika'da yapılanla Avrupa'da şu an yapılan cazı karşılaştırırsan neler söylersin?

I.M: Bu karşılaştırmayı yapmak kolay değil ve ben bu konunun en iyi uzmanı falan değilim ama hissiyatım belki de Amerika'da -bir çoğu- spesifik bir yönde fazlaca ilerliyorlar ve bunu yapmazsan genellikle pop veya Jamie Cullum gibi bir şeyler yapıyorsun ki o da soul ve gospelden etkilenen birisi. 

F.E: Ne çalacaklarından çok nasıl çalacaklarına yoğunlaşmış olabilirler mi? 

I.M: Evet, kesinlikle. Kesinlikle. Belki de Avrupalı müzisyenler ve dünyanın geri kalan kesimi cazda Amerikan kültürünü başka şeylerle harmanlama işini daha çok yapıyor.

F.E: Besteler ve melodiler bulmaya çalışıyorlar...

I.M: Farklı olan bir melodi bulmaya çalışıyorlar. Diğer şeylere entegre olan bir armoni bulmaya çalışıyorlar... Farklı ritimlerde bir caz tanımı bulmaya çalışıyorlar. Bu tarz harmanlama biliyorsun caz için çok ilginç olabiliyor. Bütün dünyaya yayılıyor. Telefon gibi mesela. Silikon Vadisi'nde yapılıyor ama bütün dillerde kullanabiliyorsun: Çince, Fransızca... Çalışıyor. Cazı bundan dolayı seviyorum. Tüm dünyayı geziyor. Bütün ülkeler cazı entegre edip kendi yolunu buluyor.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Ya Türk caz müzisyenleri? Tanıdığın kimse var mı? Beraber çalıştığın kimse oldu mu?

I.M: Çok fazla yok. Ama Türk müzisyenlerini çok takdir ediyorum çünkü makamları ve tarabı bütün müzik türleri ile çok iyi harmanlıyorlar: pop, caz, hard rock.

F.E: İsim alabilir miyim?

I.M: Gençken Laço Tayfa'yı çok dinlerdim.

F.E: Hüsnü Şenlendirici yani...

I.M: Evet, Hüsnü benim için... Biliyorum o star gibi bir şey ve bir şey yarattı- en iyilerinden biri. New York'ta yaşayan New York Gypsy All Star gibi yeni jenerasyondan isimleri de gerçekten çok beğeniyorum.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Bütün tecrübenle cazın ve müziğin geleceğini nasıl görüyorsun? Yani albüm satışlarını da düşünürsen... 

I.M: Kim bilebilir ki? Bilemiyoruz. Konserler kesinlikle var olacak çünkü konser olmazsa müzik de olmaz.

F.E: Ama albüm satışları ve kayıtlarla ilgili emin olamıyorsun öyle mi?

I.M: Bence albümsüz yapamayız ve eğer albüm yoksa kimse turne yapmaz.

F.E: Katılıyorum. Ben hala albüm alıyorum merak etme.

I.M: Ben de. Bence bu konuda insanların eğitilmesi hususunu yeniden değerlendirmeliyiz. İnsanlar albüm almanın neden önemli olduğunu anlamıyorlar. Düşünüyorlar ki "E bu albüm burada şu kadar ama ben bunu bedava alabilirim. Neden satın alayım ki. Bunu satın almak için aptal olmam lazım." Evet bu dünyada belki aptal olabilirsin ama başka bir dünya daha var. Birileri bu albümü yapmak için para harcadı ve eğer beğeniyorsan ve almak için para vermiyorsan, o insan diğerini yapmak için para bulamayacak."

F.E: Bu aslında genel bir kural - sadece müzik için değil.

I.M: Evet her konuda doğru.

F.E: Bütün babaların senin baban gibi çocuklarına "müziğin dünyadaki en önemli şey" olduğunu söylediğini düşünsene...

I.M: Evet, insanlar bunu anlama ihtiyacında değiller. Ben bunu anlayabiliyorum. Eğer sanatı seviyorsan, filmlere gidiyorsan, operaya gidiyorsan, caza gidiyorsan...

F.E: Eğer sanatla ilgili bir damak tadın varsa zihninde...

I.M: Evet, eğer sanatı seviyorsan - sanatın hangi türü olursa olsun - etkilenmemen mümkün değil. İnsanlara sorduğum çok basit bir soru var: Sanatsız bir hayat düşünebilir misiniz? Hayır diyorlar.

F.E: Mühendisler hayal edebilir bence.

I.M: Evet belki ama aşk bir sanattır, beraber yaşamak bir sanattır, yemek bir sanattır. Oturduğum şu koltuk... Birileri tasarladı bunu. Şunu birisi tasarladı (yanımızdaki kanepeyi gösteriyor) Yani eğer sanat yoksa duvarlar olmaz, koltuklar olmaz, halılar olmaz... 

F.E: Ama insanlar yoğun hayatlarında bunları hep kaçırıyorlar.

I.M: Çok normal bir şey olarak görüyorlar - bütün bunları hep öylece duruyor zannediyorlar . 

F.E: Basit ve düz zannediyorlar birçok şeyi.

I.M: Evet hep orada öylece duruyorlarmış gibi davranıyorlar, Hayır öyle değil, birileri bunu tasarladı. Birileri bunun için para harcadı. Bu birilerinin işi.

F.E: Birileri bunu yapmak için eğitim gördü.

I.M: Evet, bunun için eğitim gördüler. Müziksiz yaşayabilir misin? Zannetmiyorum. Zannetmiyorum ki herhangi bir insan müziksiz yaşayabilsin.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

F.E: Kariyerinde sırada ne var? Gelecek planların neler?

I.M: Bir sürü projem var. Bir sürü şey... Umarım bir çoğunu bilmiyorumdur. Umarım beklemediğim şeyler olur. Çünkü planlarımın çoğu şimdiden burada. Örneğin Umm Kulthum'a saygı niteliğinde iki albüm hazırlıkları yapıyorum. Neredeyse hazır - bir yıla kadar yayımlayacağız.

F.E: Gerçekten mi? Illusion ile aynı ekip mi?

I.M: Hayır. Ekiplerden biri bir önceki albüm Wind'teki ile aynı olacak - akustik caz beşlisi- ve Umm Kulthum hitlerini çalacağız. Diğeri de Umm Kulthum için ancak biraz farklı. Benim bestelerim olacak. Dörtlü olacak. İkisi şimdiki ekipten, piyanist ise Éric Legnini olacak.

F.E: Çok teşekkür ederim. Çok güzel bir röportaj oldu. Zaman ayırdığın için sağol.

I.M: Her zaman bir zevktir benim için.

--------------------------------------------------------------------------------------------------