Avishai Cohen Trio "Gently Disturbed" 2008 (Türkçe)

Avishai Cohen günümüz modern jazz sahnesinden önemli bir basçı. İsrailli olduğundan, albümlerini dinlediğinizde biz Türk dinleyicilerine çok tanıdık gelen melodiler duyacaksınız. Albümlerden genel manada Akdenizli (hatta bazen oryantal) bir tad alıyorsunuz. Yine de her ne kadar ilham kaynağı memleketi olsa da düzenlemeler ve besteler üzerinde yoğun bir caz etkisi var. Avishai, gerçek bir virtüöz ve teknik manada kusursuz bir basçı. Hem ana akıma hakim hem de modern cazda yeni eserler veriyor.

Ünlü bir müzisyen olmadan önce, Avishai Cohen’in New York’da çok zor bir hayatı olmuş. Caddelerde ve metro istasyonlarında bile çalmış. Beraber çaldığı ilk grup Danilo Perez Trio. Sonrasında Chick Corea’nın 6’lısına katılmış ve efsanenin kendisine ait Scretch Records firmasından sırasıyla Adama(1998), Devotion(1999), Colors(2000) ve Unit(2001) adında ilk 4 albümünü çıkarmış.

2002 yılında Razdaz Records adında kendi kayıt şirketini açmış. 1996 ve 2002 arasında Herbie Hancock, Roy Hargrove ve Bobby McFerrin gibi efsane müzisyenlerle çalışmış. Razdaz Records’tan çıkan 5 albüm görüyoruz. Bunlar, Lyla(2003), At Home(2004), Continuo(2006), As is…Live at The Blue Note(2007) ve Gently Disturbed(2008). 2008 sonrasında 3 albüm daha yayınlanmış: Sha’ot Regishot (2008), Aurora (2009) ve Seven Seas (2011). Avishai Cohen şimdilerde piyanoda Shai Maestro ve davulda Mark Guiliana’dan oluşan üçlüsü ile birlikte performans vermekte. Şu şekilde tanımlayabileceğim çok kesin olmayan ve istisnaları mevcut bir genelleme yapmak istiyorum: Ritim yerine (veya ritmin yanında) melodi çalabilen basçılar dinleyicileri tarafından daha akılda kalıcı olup bir üçlüye (trio) isim verebiliyor ve adlarına albüm yapabiliyorlar. Avishai kesinlikle hem melodi hem de ritim çalabiliyor ancak belli ki melodiye aşık. (Dahası yeni albümlerinde şarkı da söylemeye başladı.)  Kendi triosunun dışında Avishai’nin canlı performanslarında ve albümlerinde zaman zaman Amos Hoffman ve Itamar Odori’yi görmeniz mümkün.

23 Ekim 20011 günü Avishai’nin İstanbul’daki konserine katıldım. Konser, Avishai’nin performans sırasında belirttiği gibi yeni albüm Seven Seas’in turu kapsamında yapılan son konserdi. Davul ve piyano triosundan değildi. Davulda Amir Bresler’i, piyanoda ise Omri Mor’u dinledik. Bence, özellikle muhteşem Shai Maestro’nun eksikliğini düşünürsek, konser performansı ve Avishai Cohen Trio arasında ciddi bir fark mevcuttu. Mark ve Shai’yi canlı olarak dinleyemedim hiç, ancak Gently Disturbed’deki performansları bir harikaydı. Ancak yine de Amir Bresler, mükemmel tekniği, sesindeki ayrıntı, hızlı ve yumuşak tuşesi ile salondaki herkes gibi benim de oldukça dikkatimi çekti. Konserde Alfonsina y El Mar ve Besame Mucho performansları unutulmaz olanlardandı. Konser sonrası sanırım Avishai Cohen Türk dinleyicisinde ciddi bir iz bıraktı ve akıllara kazındı. Konserden son önemli not da Avishai’nin annesinin İzmir kökenli olduğunu öğrenmemiz olsun.

Gently Disturbed Avishai’den dinlediğim ilk albüm. Aslında üzerinde trio yazan iki albüm var ve bunlar Gently Disturbed ile At Home. At Home da davulcu Mark Guiliana olsa da piyanist Shai Maestro yerine Sam Barsh yer almakta.

Bu yazımda Gently Disturbed hakkında bilgi vereceğim. Albüm 2008 yılında Razdaz Records’dan çıktı. Albümün kayıtları ve miksajı Lars Nilsson tarafından 2007 yılında 5 gün içerisinde gerçekleştirildi. Albümü, Avishai’nin diğer albümlerinden ayıran iki önemli özellik vurgulanmalı. Birincisi bu albüm baştan sona saf bir trio kaydı bu sebeple aralarında en ayrıntılı ve teknik performansa sahip olanı. Diğeri ise, albüm Adama’dan sonra(canlı kaydı saymazsak) ana akıma en yakın olanı. Bu albümden sonraki özellikle son iki albümde derin bir Akdenizli havası esmekte. Albümün şarkı listesi şöyle:  

1. Seattle (Avishai Cohen)
2. Chutzpan (Avishai Cohen)
3. Lo Baiom Velo Balyla (Avishai Cohen)
4. Pınzın Kınzın(Avishai Cohen/Shai Maestro/Mark Guiliana)
5. Puncha Puncha(Traditional)
6. Eleven Wives(Avishai Cohen/Shai Maestro/Mark Guiliana)
7. Gently Disturbed(Avishai Cohen)
8. The Ever Evolving Etude(Avishai Cohen)
9. Variations in G Minor(Avishai Cohen)
10. Umray(Avishai Cohen)
11. Structure in Emotion(Avishai Cohen)

1. Seattle: Melodik piyano solosu harika bir albüm dinleyeceğimizin sinyallerini veriyor. İlk dakikadan sonra davul ve bas yerlerini alıyor ve piyano ana temayı biraz daha çalmaya devam ediyor. Sonra yan bir melodi bas tarafından icra ediliyor, diğerleri ona eşlik ederken. Bu kısa şarkı albümün introsu gibi.
2. Chutzpan: Sıcaklık, bateristin hızlı partisyonları ile oldukça yükseliyor. Mark devamlı davul setinin üzerinde yolculuk halinde, bateriyi sanki bir ahtapot çalıyormuş gibi hissediyorum. Sonunda, Avishai’nin solo girişiyle birazcık dinleniyor. Avishai, gerçekten de en iyilerinden birisi. Şu telleri çekişine ve kontrbasa vuruşlarına bakın.
3. Lo Baiom Velo Belyla: Çok bilindik bir melodi ve size kışı hatırlatıyor. Melodi önce piyano ile çalınıyor ve sonrasında Avishai derin ve uzun basları ile sahneye çıkıyor. Aynı temayı bu kez oldukça lirik bir havada çalıyor. Avishai’nin bası belli ki kışta olmaktan mutsuz. Evet, neden kış gibi hissettiğimi buldum. Shai Maestro’nun dokunuşları sanki erirken damlayan buz kristalleri gibi. Mark davulda oldukça sessiz ama yine oldukça hızlı ve diğerlerinden kalan bütün boşlukları dolduruyor. 
4. Pınzın Kınzın: Genellikle çellodan duymaya alıştığımız bir ton, sanırım kontrabasın yüksek oktavlarından gelmekte. Avishai bilindik solosunu atıyor ve diğerlerine hadi der gibi. Avishai baştaki rtmin aynısına devam ediyor. Shai Maestro bu parçada tansiyondan sorumlu ve neredeyse bir vokal gibi tınlıyor, cümleleri neredeyse anlamlandıracağım. Söylenecek söz kalmayınca davulcu parçayı başa alıyor. Yine Avishai’nin solosunu duyuyoruz ama bu kez çok daha agresif, teller defalarca çekiliyor. Piyanonun son partisyonu daha sakin ve caza yakın.
5. Puncha Puncha: Ah! Shai Mastro gerçek bir maestro. Bu derecede melodik olan gördüğüm en genç piyanist olabilir. Bu geleneksel parça çok duygusal ve bu sadece piyanodan değil lirik bastan ve davulda kullanılan fırçalardan anlaşılabiliyor. Ana tema lirik ve yavaş bir marş gibi. Sıradaki parçayı görünce bunun fırtına öncesi sessizlik olduğunu anlayacaksınız.
6. Eleven Wives: Albümdeki favori parçam. Avishai Cohen Trio tarafından yapılan bu beste, şüphesiz, modern caz dünyasının şaheserlerinden. Giriş, adeta bu şarkının sonlara doğru nereye gideceğine inanamayacaksınız diyen piyano ile yapılıyor. Davul ve bas piyanonun neredeyse oryantal diyebileceğimiz bir ton tutturmasının hemen ardından çalmaya başlıyorlar. Bunun sonrasında kontrbas ilk yarının sonunda davul tarafından evirilen ve renklendirilen ritmi domine ediyor. Albüm her ne kadar basçının gibi görünse de bu parça kesinlikle davulcunun parçası. Hızlı ve temiz vuruşlarla dolu ataklar parçayı devamlı evirilen bir hale getiriyor. Sanki hiç bitmeyecek ve tansiyon devamlı yükselecek zannediyorsunuz ancak parça davulcu tarafından aniden bitiriliyor. Avishai’nin ve Shai’nin son sürprizleri hala orada olduklarını ispat edercesine vurdukları son nota oluyor.
7. Gently Disturbed: Albümün ismini taşımasına rağmen Eleven Wives’ın ardından beklentilerime kıyasla oldukça düşük ritimli bir parça. Piyano tarafından takip edilen oldukça monoton bir kontrbasa oldukça dipten bir davul eşlik ediyor. Mark arada sırada trampete vurarak diğerlerini uyarır gibi. “Disturbed” kelimesini hissedebiliyorum ama nazik bir şekilde.
8. The Ever Evolving Etude: Besteciler için zor bir ders gibi bu parça. Avishai ve Shai tarafından yapılanlar hala aklımı karıştırmakta. 45 saniyelik girişten sonra piyano önce solo çalıyor sonrasında kontrbas ile birlikte aynı notaları basıyorlar. Sonra birden notaları paylaşmaya karar veriyorlar, bir nota kontrbastan diğeri piyanodan. Bu gerçekten benim için farklı bir şey. Şimdi bir kere de hızlı olarak beraber çalıyorlar ama yine zaman zaman durup birbirlerini dinliyorlar. İlk yarıdan sonra Mark parçaya girmeye ve şarkıya yön vermeye karar veriyor ve evet gerçekten de Mark harika bir davulcu. Agresif kuralcı olma sırası şimdi Mark’da. Bu şarkı gerçekten devamlı eviriliyor. Acaba duracak mı bir yerde?  
9. Variations in G Minor: Avishai başka bir duygusal parçanın daha sinyallerini veriyor. Bu kesinlikle memleketinden, hafif hafif Akdeniz kokuyor. Shai ve Mark basçı kahramanımıza sadece eşlik ediyorlar. Mark hi-hat ve crash ler üstünde ultra-hızlı bagetlerini gezdirmekte.
10. Umray: Oldukça avangart bir giriş ile bizi karşılıyor bu parça. Bu parçanın ana teması ikinci yarıda iyice yavaşlayan ritimde çalan virtüöz Shai Maestro. Mark genellikle sessiz ancak gerekli olan yerlerde işini yapmakta.
11. Structure in Emotion: Arşe ile çalınan tiz notalar duyulmakta başta. Piyano da buna uyumlu olarak inceden çalmakta. Kontrbas zaman zaman oldukça derin notalar seçiyor. Davul ikinci yarıya doğru sadece tema geçişlerini işaretlemek için crash lere vuruyor. Sonra piyano harici her şey duruyor. Shai yaklaşık 20 saniye solo çalıyor. Sonrasında tam albüm bitti derken şaşırtıcı derecede yüksek tansiyonla başlayan müzik sürpriz yapıyor bize. Gerçekten harika bir beste.

Kayıt kesinlikle olabileceklerin en iyilerinden. Kötü bir şey söylemek neredeyse imkansız. Albüm incelemesini CD’den yaptım ve albümün LP’sini de bulmak mümkün. Ama bence bu albümün CD’si LP’sinden daha iyi çalıyor. Genel bir bakışla, bas ve davul kayıtları organik ve sahnede iyi dağılmışlar. Aynı şeyi piyano için de söylemek mümkün ama her parça için değil. Bu belki de bilinçli seçilmiş bir yaklaşım olabilir.

Youtube’dan şu örneği albüm için dinleyebilirsiniz: http://www.youtube.com/watch?v=vCz5Sxo2Vnk
Ayrıca Besame Mucho’nun (Adama albümünden ama canlı performanslar genellikle farklılar) ve Alfonsina y El Mar’ın (Aurora albümünden) canlı performanslarını deneyebilirsiniz: http://www.youtube.com/watch?v=T5OqncE5PP8&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=zCHSoGUuPeU

Bu da Alfonsina y El Mar’ın albüm versiyonu:

http://www.youtube.com/watch?v=Fjcxw-DmBas